“QUCAQ” ƏDƏBİYYATI, “KÜNC-BUCAQ” ƏDƏBİYYAT... “OCAQ” ƏDƏBİYYATI - Ismayil Imanzadə

Şəxsiyyətinə və imzasına yüksək dəyər derdiyim Əsəd Cahangirlə ikicə dəfə görüşkümük, unutmayıbsa ilk dəfə 2016-ci ildə AYB-nin Natəvtən Klubunun astshasında rastıma çıxanda salamlaşıb, əlimdə tutduğum “Uzaqqdan gələn səs” adlı almanaxı ona tədim edib, demişdim” Tədbirə qatılsaydınız şad olardıq, kitabdakı şeirlərin əksəriyyətinin ”qucaq! ədəbiyyatına dəxli yoxdur. Sadəcə olaraq bilmək istərdim ki bizim “Uzaqdan gələn səs”in sororağı gəlib Bakıya çatırmi?
Üzümə təəccüblə baxıb: “Sizin sözlərinizddən öyrəndim ki heç demə “qucaq” ədəbiyyatı da varmış...
Mənim şəxsi fikrinmcə mövcud kitabların böyük bir qisimi “qucaq və “künc-bucaq“ ədəbiyyatıdır. Bununla belə “oçaq” ədəbiiyatının sayı da az deyil, məhz belə əsərlərin və onların istedadlı yazarlarınn sayəsində milli ədəbiyyatımızda bu gün yetərincə ədəbi nümunələrə rast gəlmək mümkündür...
ƏVVƏLCƏ “QUCAQ ƏDƏBİYYATINDAN” söz açmaq istəyiəm:
Mən yaşda və məndən xeyli cavan olan həmkarlarımın otuzbeş-qırx il sayca az olan nəşriyyatlara, “Azərnəşr” “Gənclik”, ”Yazıçı”...nəşriyyatları bir yana, o vaxtkı “Bakı”, “Azərbaycan gəncləri”, “Azərbaycan ədəbiyyatı və İncəsənəti”, Sovet kəndi, “Azəbaycan Müəllimi”, “Azərbaycan pioneri”, “Kommunist” qəzetlərinə... “Ulduz” “ Göyərçin”, “Oktyabr” jurnallarına səmt düşmək demək olar ki mümkün deyildi. Əgər yönl yüksək səlahiyyətli bir adamın, yoxdursa həmin illərdə sadəcə olaraq üzünə baxmadan yazını qoltuğna veib sənə qapının göstərirdilər...
Ancaq istsinalar da az deyildi, ALiSovetdə, Məkəzi Komitədə, Nazirlər sovetində, Ali məktəblərdə... məşhur qohrumun vardısa, tanınmış bir nasirin və ya şairin övladı olduğundan səni qucaqlarında ədəbiyyat aləminə gətir, bəlağətli sözlərlə qapıları üzünə taybatay açırdılar. Üzdə olmasa da daldada deyirdilər ki bu oğlan ”qucaq ədəbiyytın”a çox rahat gəlməlidir ki, gecikmədən yerni tutsun ki ildə bir və ya iki kitabı çap olunsun, bəstkarlar şeirləriniə nəğmə ömrü bəxş eləsinlər, bir sözlə adları heç bir siyahıdan əskik olmasın...
“KÜNC-BUCAQ “ƏDƏBIYYATININ üzvləri “QCAQ” əəbiyyatnin üzvlərilə müqaişədə çox diribaş idilər Hər yerə burnunu soxmağı bacaran “ƏDƏBİ YENGƏ” kimi şöhrət düşgünlərinin çəhlmiminə tez düşür, onları tezliklə innadırdılar, Oxucuya mesbət bir nəsnə aşılamağa qabil olmayan “Oozqran “ kitabları otraya qoymaqla özlərini hər addımda gözə soxur, “sayı-hesab”ı bilinməyən “ALMANAX”-ANTALOGİYA” mütəxəsisiləril kimi heç bir məna kəsb etməyən kitablara müştəri soraqlayırlar. Yazdııqlarından pul xışıltısı, araq qoxusu, kabab iyi gələn 0n spz və rəylərlə həmin kitab tozanağını göylərə qaldırırdıla. Yeri gəlmişkən, ”KÜNC-Bucaq” “ədəbiyyatının nümayəndələri pullla alınıb satılan “ədəbi” mükafatlrın ən mahir dəllallaıdır. Dəyərini bilib-bimədikləri mükafat varsa ilk növbədə onlara mənsub olmalaır... “Ədəbii yengəl”ər -demək olar ki hamısı serfikatlara, müxtəlif ədəbi mükaratlara tapmaq sarıdan çox çevik və diribaşdılar. Künc-Bucaq hara istəsə, oraya asanlıqla dırmaşmağə yaxşı bacarır, sevir, şeytana da papış tikməyi bacarır...
SONDA: sadə bir kənçi balası qismində mənim kimi “”OCAQ” Ədəiyyatını zənginləşdirmək naminə hər ğür əzab-əziyyətə qatlaşan istedadlı ruh qardaş-bacılarıma üzümü tutub deyirəm ki, bir çoxları kimi kiminsə qoltuğuna sığınıb, qucaqdan-qucağa atılmaq həvəsinizi yaradıcılıq ehtitasınıza sərf eləyin. Əllərinə fürsət düşən kimi “yuxarılarda” sizlərin də mənim kimi özünü sözü ağası hesab üstünüzdən xət çəkir, sizin girməli olduğnuz qapıdan söz yengələri təpilib içəri və layq olmadığ yerdə başa çəkilir. Eyb eləməz, buna görə Əlahəzrət Zəmanənuin əlləri ilk növbədə belələrinin üst-üstə qaladıqları zananın sınağından çıxa bilmıyən kitabları və bir də qalaq-qalaq zərli qovluqlarda üst-üstə yığılmış tərifnamə, sertifakr, fəfx-adlatın vəsiqələri tüstülənəcəkdir...
QUCAQ ƏDƏBİYYATI VƏ “KÜNC-BYCAQ sovetlər dövründə də möcud idi, necə deyrlər indi dəqılncının dalı-da qabağıda sağa-sla işləməkdədir. Yaxşı yadımdadır, ”Gənclik”nəşriyyatında özünə-sözünə heyran olduğumuz, ağayana-zafatcıl-bir az hikkəli şair dostum “müdiriydi”. Bir dəfə mənə bir nəfərin tematik plana düşmüş kitandan 10 səhifəlik yazını uzadıb,- bu bədbəxt oğlu dərk eləmir ki, belələrindən heç vaxt şair olan deyil. Resbublika QiS-ni qərb rayonlarından birinin rəisidir. Dili-ağızlı olsa da çox həyasızdır. Onun sənə verdirim 10 şeirini təzədəni işıləyib birtəhər şeirə oxşad, bu yüz əlli manatı da ananın halal südü hesab elə. Çünki 48 səhifəlik bu kitab sabah mətbəyə göndəilməlidir. Hər dəfə onu görəndə başım çönü,r yuxarıda adaml güçlüdürür deyə kitabınıı tematk plandan şıxarmaqda həm nəşriyyatın direktoru, həm də mən acizəm...
Gözümlə görməsəm də çoxarından eşitmşdim ki “günc-bucaq “ədəbiyyaıtının da o vaxtlar ”ədəbi yengələri çoxumuş”. Kimisi
əlyazmalarını tematik plana saldırır, pulla üç müsbət rəy yazdırır, aldıqlarının bir qismin rəyçilərə, şöbə müdürlərinə, nəşriyyatların direktorlarına ötürür, rayonlardan pay-püşlə, qoyun-quzu cəmdəklərini lazım bildiyi şəxslərə çatsırırmışlar...
Mənim bəxtim onda gətirdiki bu dolanbac yolların hamısından bixəbəridim Həmişə ədəbi taleyim yadıma düşən də həyatda üzlərini heç vaxt görmədiyim Mehdi Hüseynin “Aərbaycan” jurnalında “Şimşək” şeirimi (mart N3, 1965) və “Söyüd” adlı şeirimisə “ Əlfi Qasımov “Ədəbiyyat və incəsənər” qəzetndə 3 iyun, 1964) dərc etdirməklə, Akademik Məmməd Arif Dadaşzadə Azərbycan Yazıçılar VI Qurultayında yüksək dəyrə veməklə imzamı ilk olaraq tanıtdi...
Mən ədəbi fəaliyyətə başladığım ilk dövrlərdən ədəbi taleyimin nənə bəxş etdy yola qədəm qoysam da, yuxarıdakıar girən,, “aşağıdakılara “hürən” nanəçiblərdən həmışə gendə dayanmışam..
Yeri gəlmşkən, heç vaxt “ciblərimi” bəzən boğazdan yuxarı, bəzən də vicdanımın diqtəsiyə səmimi sözlərlə doldumamışam ki bu beh” yazlarım barədə xoş sözlər yazmayanlardan geri alım.
P.S. Üstünüzə sağlıq, xəstəhal vəıziyyədə qələmə aldığım yen ibir yazımı Diqqətinizi cəlb edib oxusanız da, ötəri üstüdən keçsəniz də cansağlığı arzlayıram!