Təxminən bir il öncə cismən itirdiyim, yoxluğu ilə heç zaman barışmadığım dostum Hətəm Quliyev haqqında xatirələrimi paylaşmaq çox çətindir.  Artıq bir ildir ki, ailə üzvləri, doğmaları, dostları, Füzuli və bütövlükdə Qarabağ eli, Azərbaycanın elmi ictimaiyyəti sözün əsl mənasında böyük şəxsiyyət, vətənpərvər insan, alim Hətəm Quliyevi cismən itirmişdir. Hətəm Quliyevin şəxsiyyəti və elmi fəaliyyəti haqqında çox yazılıb. Maraqlı fikirlər söylənilib. Vaxtilə mən də bu böyük şəxsiyyət haqqında danışmışam. Bu yazıda da onun haqqında yeni bir fikir deyəcəyimi düşünmürəm. Düz bir ildir ki, dəyərli dostum cismən aramızda yoxdur. Bu müddət ərzində onun cismani yoxluğunu hər zaman hiss etmişəm. Bu gün dostumu rəhmətlə anmağı özümə borc bilirəm.

Hətəm Quliyev kimi dost bəxş etdiyinə görə, Allahıma sonsuz dərəcədə minnətdaram. Hətəmin xarakterini səciyyələndirən bir neçə cəhət var idi. O, bir insan kimi çox mehriban, səmimi, səxavətli, son dərəcə qayğıkeş, təəssübkeş adam idi.

Allah insanı yaradanda ümumbəşəri, yəni hamıya aid olan təyinatlarla bərabər (nəsli artırmaq, dünyanı dərk etmək, xeyirxah və digər faydalı əməllərlə dünyanı gözəlləşdirmək və s.) onu bir təkrarsız fərd kimi yalnız ona aid olan vəzifələr və məqsədlərlə yaradır. Bu mənim şəxsi fikrimdir.  Lakin əminliklə deyə bilərəm ki, Allah Hətəm Quliyevi düşünən, dünyanı əhəmiyyətli dərəcədə dəyişəcək, gözəlləşdirəcək bir insan kimi yaratmışdır. Hətəm Quliyevin alimliyi bir başqa idi, o həmişə dünyanı gözəlləşdirməyə, dünya haqqında bilikləri zənginləşdirməyə çalışırdı. O, yüz ildən bir dünyaya gələn elm xadimlərindən, qeyri-adi elmi xidmətləri olan alim idi. Elm, elmi təşkilatçılıq sahəsindəki təcrübəmə və müşahidələrimə görə  deyə bilərəm ki, Hətəm Quliyevin elmi fəaliyyəti "qəbul olunmuş” heç bir stereotiplərə, ştamplara sığmırdı. Bu da çox az alimlərdə təsadüf olunan xüsusiyyət idi. O, Əlahəzrət həqiqətin fədaisi idi.  Elm əslində elə həqiqətə xidmət edir axı. Bu gün ömrünü elmə sərf etmiş, həqiqəti deyən kifayət qədər prinsipial və istedadlı elm xadimlərimiz vardır. Amma Hətəmin həqiqətə vurğunluğu bir ayrı aləm idi, onu heç kəsə keçməzdi. Onunla ünsiyyətdə olan hər kəs bunu yaxşı bilir, qəbul etməli olurdu.  Onu yaxından tanıyan hər kəs, o cümlədən dostları bu fikri təsdiqləyə bilər.

Allah  dərgahında sövdələşməyə və bu sıradan olan digər əməllərə yer yoxdur. Yəni orada həqiqət mütləq və konkretdir. Fikrimcə, Hətəmin həqiqətinin mütləqiliyi bənzərsiz idi. Əminliklə deyə bilərəm ki, Hətəm Allahın dərgahına ən yaxın bəndələrindən idi. Şübhəsiz ki, bu gün onun məkanı cənnətdir.

Hətəm Quliyevin elmi məruzələri hər zaman maraqla dinlənilib. maraqlı müzakirələrə çevrilib. Dəfələrlə şahidi olmuşam və onlar daimi "master klass” xarakteri daşıyıb, yəni qeyri-adi yüksək səviyyədə keçib. Bir fikri də söyləmək istərdim. Çox zaman məndə belə bir təəssürat yaranırdı ki, auditoriya  məruzəçiyə uduzurdu. Məsələ bundadır ki, Hətəm Quliyev bir neçə elm sahəsinin ( riyazi mexanika, geologiya, geofizika və.s ) sərhədində elmi fəaliyyətlə məşğul idi. Amma bu sahələrin müxtəlif nüfuzlu nümayəndələri ilə onların öz dilində danışa, polemika apara, məsələlərə bir mənalı aydınlıq gətirə bilir, hətta mübahisəli məsələlər yaranarsa onlar qeyd-şərtsiz Hətəmin qələbəsi ilə bitərdi. O, çoxdan Azərbaycan elmi çərçivəsindən çıxıb dünya miqyasında araşdırmalarla məşğul idi ( beynəlxalq liqada oynayırdı, belə demək olarsa). Yazının əvvəlində Hətəm Quliyevin akademik olduğunu bilərəkdən qeyd etmədim. Hətəm Quliyev o "şinel”-dən çoxdan çıxıb, başqa elmi sistemdə idi. Onun elmi xidmətləri dünyanın sahə üzrə ən aparıcı elmi mərkəzləri, alimləri tərəfindən qəbul olunur, sayılırdı. Hətəm Quliyevin alimliyi qazandığı elmi titullarına görə deyil, elmi məhsuluna görə idi. Bu faktı təsdiqləyən bir meyyar var- dünyanın aparıcı elmi nəşrlərində onun elmi nəticələrinə günbəgün artan istinadların sayı.

Mən çox xoşbəxtəm ki, həyatda belə bir insana rast gəlmişəm, dost olmuşuq, bir birimizə qardaş deyib müraciət etmişik.

Allah sənə rəhmət etsin, qardaş.

                         Səni sonsuz ehtiramla xatırlayan

                                                                         Azər Namazov